Alles wat je moet weten over de koffieband, koffieproductie en koffiesoorten

Welkom bij een diepgaand (maar gemakkelijk leesbaar) artikel over de reis van koffie van boon tot kop. Perfect voor jou die wilt begrijpen waarom sommige bonen fantastisch smaken na een lichte branding, terwijl andere een donkere branding nodig hebben om te schitteren.

Wat is de koffiegordel (The Coffee Belt)?

De koffiegordel is het tropische gebied rond de evenaar waar Arabica en Robusta optimaal kunnen groeien. Het ligt meestal tussen de Kreeftskeerkring en de Steenbokskeerkring (ongeveer 25° noord en 30° zuid).

Hier bevinden zich de belangrijkste koffieproducerende landen in de gordel:

Centraal- en Zuid-Amerika: Colombia, Brazilië, Guatemala, Costa Rica, Honduras, Peru, El Salvador
Afrika: Ethiopië (de geboorteplaats van koffie), Kenia, Tanzania, Rwanda, Oeganda, Burundi
Azië & Oceanië: Indonesië (Sumatra, Java, Sulawesi), Vietnam, India, Papoea-Nieuw-Guinea, Hawaii (Kona)

De hoogte boven zeeniveau is bepalend:

600–1200 m: Vaak Robusta of laaggegroeide Arabica (Brazilië)
1200–1800 m: Klassieke goede Arabica-hoogte
1800 m+: ”Strictly Hard Bean” / ”Strictly High Grown” – langzame rijping = complexere smaak

De twee hoofdtypen koffie

Arabica (Coffea arabica) – 60–70% van de wereldproductie

Smaak: Fijn, complex, fruitig, bloemige tonen, hoge zuurgraad
Groeit het beste op een hoogte van 1200–2200 m
Gevoelig voor ziekten (vooral roestschimmel)
Populaire variëteiten: Typica, Bourbon, Caturra, Catuai, Geisha/Gesha, SL-28, Pacamara, Castillo enz.

Robusta (Coffea canephora) – 30–40% van de wereldproductie

Smaak: Krachtig, bitter, nootachtig, lage zuurgraad, hoog cafeïnegehalte (ongeveer twee keer zoveel als Arabica)
Groeit goed op lagere hoogtes (0–800 m) en is beter bestand tegen ziekten
Wordt vaak gebruikt in espressomelanges en oploskoffie

Van kersen tot groene koffie – verwerkingsmethoden

Wat er op de boerderij gebeurt na de oogst heeft een enorme invloed op de smaak – vaak meer dan het branden achteraf.

Gewassen / Fully Washed (nat proces)
Het vruchtvlees wordt direct mechanisch verwijderd → fermentatie in water 12–36 uur → grondig gewassen → gedroogd. Resultaat: Zuiver, hoge zuurgraad, heldere fruittonen. Klassiek voor Kenia, Colombia, Midden-Amerika.

Natural / Droogproces (dry process)
De hele kers wordt 2–4 weken in de zon gedroogd → het vruchtvlees wordt er uiteindelijk afgepeld. Resultaat: Zoet, fruitig, wijnachtig, vol van body. Vaak Ethiopië (Yirgacheffe, Harrar), Brazilië natural.

Honey / Pulped Natural
Het vruchtvlees wordt verwijderd, maar een deel van de kleverige laag (mucilage) blijft tijdens het drogen zitten.

Black Honey = meeste mucilage → meeste zoetheid
Red, Yellow, White Honey = steeds minder mucilage Zeer populair in Costa Rica en El Salvador.

Anaerobic / Gistingsprocessen (nieuwe trend)
Kersen of ontpelde vruchten worden gefermenteerd in afgesloten tanks zonder zuurstof – vaak met toegevoegde muziek, fruit of gist. Kan wilde smaaktonen geven: tropisch fruit, rum, kruiden. Wordt nu veel gezien uit Costa Rica, Panama en Colombia.

Carbonic Maceration (zoals in wijnproductie)
Hele kersen worden gefermenteerd in CO₂-gevulde tanks → extreme fruitigheid (denk aan Beaujolais Nouveau-stijl).

Waarom is dit belangrijk voor jou als koffiebrander?

Washed bonen verdragen vaak iets lichtere brandingen (City/City+) zonder grasachtige smaken te ontwikkelen
Natural en honey ontwikkelen sneller zoetheid en karamelliseren eerder – pas op dat je niet te donker brandt, want dan verdwijnt het fruit
Anaerobic en carbonic zijn vaak al erg intens – velen geven de voorkeur aan een lichte tot medium branding om de wilde tonen te behouden
Robusta vereist vaak een langere ontwikkeltijd (liefst tot in de tweede crack) om de bitterheid te verminderen